Vanaf 13 december is in het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 in Groesbeek de mini-expositie ‘Geknipt voor de Vijand – ‘moffenmeiden’ door de ogen van de omstanders’ te bezichtigen.
Toen de lokken van vrouwen die met de bezetter gingen op de stoep vielen in de meidagen van ’45, juichte een massa mensen. Wat ging er in de hoofden van deze mensen om? Uit een veertigtal verhalen die de basis vormen voor deze expositie, blijkt dat zij zich vaker machteloos voelden dan dat zij ervan genoten. ‘Moffenmeiden’ werden niet alleen gezien als hoeren, maar ook als landverraders.
Maar hoe slecht waren ze eigenlijk? Soms ging het om regelrechte collaboratie. Maar andere vrouwen hadden een relatie met de bezetter om de familie eten te geven, weer anderen om te spioneren. En ook zij werden na de bezetting kaalgeschoren. De expositie roept dan ook vragen op over de rol van de omstander.
De expositie is een initiatief van de Utrechtse historica en journaliste Rianne Oosterom. De afgelopen drie jaar verzamelde zij bijna veertig verhalen van mensen die – soms tegen wil en dank – toeschouwer waren van dit fenomeen. Het volksgericht tegen ‘moffenmeiden’ bleek bij deze ooggetuigen vaak diepe sporen te hebben nagelaten – het leerde ze iets over hoe de psyche van mens werkt.
Het Nederlands Volksbuurtmuseum besloot aan deze verhalen een podium te geven. Het thema ‘volksgericht’ is namelijk nog steeds relevant: volkswoede en massahysterie ontstaan tegenwoordig snel in de digitale omgeving en daarbuiten. De dilemma’s van omstanders zeventig jaar geleden zijn nog steeds actueel. Want wie is verantwoordelijk als iemand wordt belaagd? Doen we mee, verzetten we ons, of houden we ons gedeisd?
De expositie ‘Geknipt voor de vijand’ is een productie van het Nederlands Volksbuurtmuseum. Kijk voor meer informatie op www.gekniptvoordevijand.nl.
Locatie: Nationaal Bevrijdingsmuseum, Wylerbaan 4, 6561 KR Groesbeek
Datum: van 13 december 2016 t/m 31 maart 2017
