Het Wintertuinfestival, dat van 24 tot en met 27 november plaatsvindt in Nijmegen, gaat over echtheid binnen en buiten de literatuur. Onder de noemer ‘Is dit echt, of kan het weg?’ gaan tientallen schrijvers, dichters, wetenschappers, muzikanten en kunstenaars in op het thema.
In vier dagen tijd reizen zowel grote literaire namen als aanstormende talenten af naar Nijmegen en zijn er op talloze locaties in de binnenstad programma’s en activiteiten. Waarom dit thema? De laatste decennia heeft er in de literatuur een verschuiving plaatsgevonden van fictie naar non-fictie. Het aandeel literaire non-fictie in het totale boekenaanbod is fors toegenomen.
Ook krijgen steeds meer literaire werken het stempel ‘autobiografisch’. De populariteit van verhalen die waargebeurd zijn groeit. Dat is te zien aan het succes van de boeken van Joris Luyendijk, David Van Reybrouck en Karl Ove Knausgård en aan de toekenning van de Nobelprijs voor Literatuur aan non-fictieschrijver Svetlana Aleksijevitsj.
Dezelfde tendens speelt ook buiten de letteren. In de beeldende kunst staan thema’s als ambacht en geschiedenis centraal. In de podiumkunsten is documentaire-theater een groeiend genre. In de bioscoop, en ook via streamingkanalen, zijn de cinematografische documentaire en de bio-pic succesvoller dan ooit. En het is inmiddels gemeengoed geworden om literaire technieken, eerder vooral gebruikt in fictieve verhalen, in te zetten bij het opkomende genre van de journalistieke longread.
De positie van fictie ten opzichte van de feiten lijkt veranderd. In de kunst stond de verbeelding lange tijd ver boven de platte werkelijkheid. “Echt gebeurd is geen excuus,” schreef Gerard Reve. En Mark Twain zei: “Never let the truth get in the way of a good story.” Het zijn uitspraken die gedateerd aanvoelen. Alsof we de wereld niet langer willen kennen en duiden door middel van verzonnen verhalen, maar eerder door het vertellen van ‘het echte verhaal’.
Is er een nieuwe tijd aangebroken? Was de 20ste eeuw in de kunst, de politiek en de wetenschap de tijd van de Grote Verhalen, en de 21ste de eeuw van de non-fictie? Waar komt het nieuwe verlangen naar echtheid vandaan? Waarom is de werkelijkheid zo populair? En whatever happened to de verbeelding? Deze, en talloze andere vragen, komen eind november aan bod tijdens het festival.
De gasten en programma’s van het Wintertuinfestival worden in september bekend gemaakt. De kaartverkoop gaat vanaf 1 oktober van start.
WINTERTUINFESTIVAL
Data: donderdag 24 tot zondag 27 november 2016
Locaties: talloze locaties in Nijmegen
Entree: variërend van gratis tot € 15,- per festivalonderdeel
Meer info: www.wintertuinfestival.nl
Foto’s: SchulteSchultz
