Nijmegenaren die huishoudelijke hulp vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) hebben, krijgen vanaf juni 2016 te maken met een andere werkwijze. Hulp bij het huishouden wordt niet meer geleverd volgens een standaard aantal uren en vaste taken. Samen met de zorgaanbieder maakt de klant een persoonlijk plan van aanpak voor een schoon en leefbaar huis. Verder is er keuze uit een groter aantal aanbieders, naast de huidige leveranciers Tzorg, Vérian, Acteon, Huize Rosa en het Dienstencentrum OBG.
De gemeente Nijmegen is verantwoordelijk voor hulp bij het huishouden vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo). Het Rijk heeft het gemeentebudget voor de Hulp bij het huishouden met een derde gekort met het doel de hulp bij het huishouden op termijn betaalbaar te houden. Nijmegen vindt het belangrijk dat mensen die vanwege ouderdom of een beperking niet meer zelf hun huishouden kunnen doen, en geen steun hebben vanuit hun sociaal netwerk, kunnen blijven rekenen op hulp bij het huishouden.
Zeker voor mensen met een laag inkomen is zelf hulp inhuren vaak geen mogelijkheid. De gemeenteraad heeft daarom extra middelen beschikbaar gehouden voor de hulp bij het huishouden. Daarmee wordt de korting op het budget vanuit het Rijk grotendeels opgevangen. Een schoon en leefbaar huishouden draagt bij aan het welzijn van mensen en geeft rust in het hoofd. Het draagt verder ook bij aan zelfstandig kunnen blijven wonen en deelnemen aan de samenleving. Tenslotte heeft de huishoudelijke hulp ook een signalerende en sociale functie.
Nieuwe werkwijze, nieuwe aanbesteding
De gemeente Nijmegen besluit dus de hulp bij het huishouden in stand te houden, maar de systematiek wordt wel aangepast. Tot nu toe werd geïndiceerd op basis van standaarden in uren, minuten en vierkante meters. Dit wordt vanaf 1 juni resultaatgericht maatwerk. Bij een nieuwe vraag om hulp bij het huishouden, stelt het Sociaal Wijkteam in het keukentafelgesprek vast of huishoudelijke hulp noodzakelijk is. De klant gaat in gesprek met de zorgaanbieder van zijn keuze over welke ondersteuning precies nodig is. Dit wordt vastgelegd in een plan van aanpak voor een schoon en leefbaar huis. Dit plan wordt onderdeel van de formele beschikking die de klant van de gemeente Nijmegen ontvangt.
De gemeente Nijmegen heeft de hulp bij het huishouden opnieuw aanbesteed, waardoor de klant keuze krijgt uit een groot aantal aanbieders: Alfa & Zorg B.V., Stichting Vérian, Interzorg Oss Thuiszorg B.V, Tzorg B.V., Zorgcentrum Huize Rosa, Stichting Dienstencentrum OBG, Thuisgenoten B.V., Zorgsamen B.V., Thuiszorg Inis B.V., Coöperatie Multidag U.A., Stichting Zahet, Humazorg, Stichting Curia Thuiszorg, Thuiszorg Evital BV, Thuiszorg Elele, Acteon Thuiszorg B.V. Bij deze aanbesteding biedt Nijmegen, conform de Code Verantwoord Marktgedrag in de Thuisondersteuning, aanbieders een meerjarencontract en een fatsoenlijk, vast tarief per cliënt. In ruil daarvoor verwacht de gemeente van de zorgaanbieders goede samenwerking, goed werkgeverschap, hoge kwaliteit en innovatie.
Resultaatgericht maatwerk: plan van aanpak voor schoon en leefbaar huis
Wat iemand zelf nog kan doen in het huishouden, en wat voor hem ‘een schoon en leefbaar huis’ betekent, verschilt per persoon. De zorgaanbieder gaat daarom met de klant in gesprek over wat hij zelf nog kan, wat hij nodig heeft aan ondersteuning, en wat daarbij de wensen zijn. Het resultaat is voor iedereen wel hetzelfde: er wordt gedaan wat nodig is om te kunnen leven in een schoon en leefbaar huis. Uit het gesprek volgt een plan van aanpak met de afgesproken werkzaamheden en de frequentie daarvan. Ervaringen van andere gemeenten met resultaatgerichte financiering en maatwerk in huishoudelijke hulp, tonen aan dat het aantal uren per cliënt per week gemiddeld lager wordt en dat de klanttevredenheid gelijk blijft.
Wat doet de hulp wel en niet?
Dit verschilt per situatie. Een schoon en leefbaar huis betekent in ieder geval dat de woonkamer, keuken, slaapkamer, hal/overloop, bijkeuken, badkamer, toilet en trap met enige regelmaat schoongemaakt worden. Dat wil niet altijd zeggen dat elke kamer wekelijks schoongemaakt wordt. Het kan zijn dat de aanpak niet helemaal voldoet aan iemands persoonlijke standaard en verwachtingen. Er wordt gedaan wat nodig is qua hygiëne en leefbaarheid. Welke ondersteuning iemand krijgt, hangt bijvoorbeeld af van de gezinssamenstelling, gezondheid, en wat iemand zelf nog kan. Als het nodig is, verschoont de hulp in bepaalde gevallen ook bedden, kan de hulp de was doen en/of maaltijden verzorgen. Het zorgen voor regie in het huishouden en de verzorging van kinderen kunnen ook tot de taken horen.
Veranderingen voor huidige klanten
Nijmegenaren die nu huishoudelijke hulp krijgen, ontvangen half mei een brief van de gemeente, die uitlegt wat deze veranderingen voor hen gaan betekenen. De zorgaanbieder komt tussen 1 juni 2016 en 1 januari 2017 bij hen op huisbezoek. Een medewerker bespreekt met de klant wat hij zelf nog kan, eventueel met hulp van gezinsleden en bekenden, waarbij echt hulp nodig is en wat de wensen daarbij zijn. Uit dit gesprek volgt een plan van aanpak, dat beschrijft welke werkzaamheden de hulp gaat doen en hoe vaak. Een conclusie van het gesprek kan zijn dat iemand nu meer hulp krijgt dan echt nodig is voor een schoon en leefbaar huis. Het kan dus zijn dat klanten straks minder uren hulp krijgen, maar dat geldt niet voor iedereen. Deze werkwijze geldt overigens nog niet voor klanten die nu veel huishoudelijke hulp krijgen (meer dan 4 uur per week). Zij krijgen in 2017 een vergelijkbaar gesprek, maar dan met een medewerker van het Sociaal Wijkteam. Voor mensen die zelf huishoudelijke hulp inkopen met een persoonsgebonden budget (pgb) van de gemeente, verandert er niets.
Nieuwe klanten via Sociaal Wijkteam
Wie hulp nodig heeft bij het huishouden, krijgt eerst een keukentafelgesprek bij het Sociaal Wijkteam. Daarin wordt besproken wat mensen zelf, of samen met gezinsleden of bekenden kunnen doen. Het Sociaal Wijkteam kan -indien nodig- hulp bij het huishouden (‘HH’) aanvragen. Daarbij wordt alleen vermeld of het gaat om HH1 (schoonmaakwerk, maaltijdvoorziening en/of de was) of HH2 (HH1 + organisatie van het huishouden en/of kindverzorging). Er worden geen uren voorgeschreven. De gemeente kan die hulp voor de klant regelen (‘zorg in natura’). Men kan daarbij kiezen uit de zorgaanbieders waarmee de gemeente een contract heeft. De zorgaanbieder stelt samen met de klant een plan van aanpak op. Een persoonsgebonden budget (pgb) waarmee iemand zelf huishoudelijke hulp inkoopt, blijft (net als nu) mogelijk.
