Bij de opgraving bij de Valkhofheuvel in Nijmegen zijn archeologen gestuit op resten van een groot stenen huis uit de vroeg veertiende eeuw. Mogelijk zijn er ook resten gevonden van de dertiende eeuwse Veerpoort. Ook op de Valkhofheuvel zijn bijzondere vondsten gedaan: achter meerdere bakstenen muren zijn de resten aangetroffen van wat waarschijnlijk de oorspronkelijke onderdelen van de twaalfde eeuwse Valkhofburcht zijn.
Op dinsdag 15 september zijn de archeologen van de gemeente Nijmegen gestart met de opgraving op een bijzondere plek: onder aan de Valkhofheuvel in het centrum van de stad. Dit is een rijksmonument en een belangrijke historische plek met restanten uit de middeleeuwen zoals de Sint Nicolaaskapel en de Barbarossaruïne. Vlakbij zijn ook Romeinse overblijfselen gevonden, onder andere van de Nijmeegse godenpijler. Nijmegen is de oudste stad van Nederland. Reden voor de opgraving is de bouw van De Bastei, het nieuwe centrum voor natuur en cultuurhistorie. De opgraving vindt plaats tussen de Waalkade en de Valkhofheuvel, achter het oude museum De Stratemakerstoren. De archeologen hebben na twee weken graven belangrijke sporen van het Nijmeegs verleden aangetroffen.
Historisch puzzelstukje
De opgraving achter de Stratemakerstoren heeft al veel sporen opgeleverd. Nu liggen vloeren, haardschouwen en muren vrij van een stenen huis dat in de vroege 14e-eeuw is gebouwd en in de 16e en 17e eeuw is verbouwd. De datering is onder andere gebaseerd op het metselverband en het formaat van de bakstenen. Het moet een groot huis met meerdere verdiepingen zijn geweest en was waarschijnlijk in bezit van de familie Van Heze die hier aan de voet van de Valkhofheuvel percelen en een huis bezat. In 1433 schonk de eigenaar Adam van Heze het huis als woning aan de Begijnen.
Ook is er een fundering opgegraven van Romeins bouwmateriaal van tufsteen en Grauwacke. Het gaat niet om origineel Romeins metselwerk, maar om hergebruikt bouwmateriaal. Mogelijk gaat het hier om de fundering van een stenen huis óf de voorpoort van de 13e-eeuwse Veerpoort. Een soortgelijke ontdekking is in 1990 gedaan bij opgravingen aan de Hezelpoort waar de oudste fase (ca. 1230) van het stenen (natuursteen, tufsteen en baksteen) poortgebouw van de Hezelpoort met archeologisch onderzoek werd aangetoond.
De archeologische sporen liggen grotendeels in het rijksmonument en worden verder niet bedreigd door de nieuwbouw. Daarom is door de Rijksdienst van het Cultureel Erfgoed en de gemeente Nijmegen besloten de archeologische sporen te behouden en af te dekken met schoon zand. Dit gebeurt maandag al voor een deel. De resterende weken zal er onderzoek uitgevoerd worden onder het 14e-eeuwse stenen huis. Ook zal er gestart worden met het onderzoek binnen de Stratemakerstoren. Met de bouw van De Bastei is afgelopen zomer gestart. De opening is gepland eind 2016.
Valkhofburcht
Ook op de Valkhofheuvel zijn bjizondere ontdekkingen gedaan. Tijdens onderhoudswerkzaamheden aan de bakstenen keermuren zijn delen van tufstenen muren aangetroffen. De muurdelen worden op dit moment bouwhistorisch onderzocht. Hoogstwaarschijnlijk maken deze muren deel uit van de twaalfde eeuwse Valkhofburcht. Keizer Frederik Barbarossa gaf in 1155 opdracht de burcht op het Valkhof te herstellen. De door Karel de Grote gebouwde burcht was toen in verwaarloosde toestand. In deze periode is de burcht tot stand gekomen, zoals we hem sindsdien van afbeeldingen kennen, met een versterkte ommuring en een reuzetoren. Door deze ontdekking blijken er nog meer restanten van de burcht aanwezig te zijn dan tot nu toe werd gedacht. Het Valkhof is een rijksmonument voor wat betreft de archeologische ondergrond, het park en specifieke restanten van de voormalige burcht, zoals de Nicolaaskapel en Barbarossaruïne.
