De afgelopen jaren is het onderwerp landjepik, ook wel bekend als snippergroen, veel in het nieuws geweest. Onder meer heeft de rijdende rechter er in een paar afleveringen aandacht aan besteed. Nu blijkt dit in de gemeente Nijmegen en omstreken ook een hot topic te zijn geworden. Sinds kort ontvangen wij namelijk steeds vaker cliënten die met het probleem landjepik worden geconfronteerd. Zij hebben een brief van de gemeente ontvangen waarin de gemeente een strook van hun tuin opeist. Daarbij stelt de gemeente voor om een overeenkomst tot bruikleen te ondertekenen of dat gedeelte van de tuin te ontruimen. De cliënten zijn echter van mening dat zij rechtmatig eigenaar van hun hele tuin zijn. Ze wisten immers nergens van af en hebben altijd gebruik gemaakt van de strook sinds ze er wonen. Wat kunt u het beste doen als u hiermee wordt geconfronteerd? In deze maandelijkse uitvoering wordt er aandacht besteed aan een antwoord op deze vraag en de complicaties die hierbij komen kijken.
De omvang van het eigendom
De omvang van uw eigendom is bepalend voor uw gebruiksmogelijkheden. De hoofdregel hierbij is dat u het eigendom verkrijgt over hetgeen is afgesproken in de overeenkomst. Hoewel dit uitgangspunt op het oog logisch lijkt, kan dit met name bij de aankoop van nieuw bebouwde percelen problemen opleveren. Wat precies de omvang van uw eigendom is, kunt u altijd vinden in de openbare registers; via het Kadaster. Toch controleert de koper dit bij de oplevering van het perceel meestal niet. Als naderhand blijkt dat een gedeelte van uw tuin volgens het Kadaster niet tot uw eigendom behoort, dan bent u daarvan in beginsel geen eigenaar. De geregistreerde eigenaar kan zijn of haar eigendom voor een periode van twintig jaar opeisen. Als de geregistreerde eigenaar dit binnen die periode doet, dan zal u de strook in principe moeten ontruimen. U vindt dit echter merkwaardig. Plotseling staat er een persoon op uw stoep die een stuk van uw tuin opeist, terwijl hij of zij er jarenlang niet naar heeft omgekeken en vanwege de omvang van de strook er weinig aan zal hebben. Logischerwijs bent u het er niet mee eens en u wenst het stukje tuin niet te ontruimen. Kunt u dit weigeren?
Eigendomsverkrijging via verjaring
Zoals in de vorige alinea beschreven, bent u in principe verplicht om het gedeelte van uw tuin terug te geven aan de geregistreerde eigenaar. Er geldt echter één uitzondering op deze regel. Als de geregistreerde eigenaar voor een periode van twintig jaar niet bij u heeft aangeklopt, terwijl u zich als eigenaar over de strook hebt gedragen, dan kan hij of zij het eigendom in principe niet meer opeisen. Of u zich als eigenaar hebt gedragen over dat stukje tuin wordt beoordeeld aan de hand van de juridische term bezit. Dit wordt door de feiten en omstandigheden ingevuld. Kort door de bocht kan het plaatsen van een hoog hek met een persoonlijke toegangspoort er op duiden dat er sprake is van bezit. In een dergelijk geval kan er worden betoogd dat u het bezit over dat stukje grond hebt toegeëigend. Daarentegen is het onvoldoende als u af en toe het gras maait of wat tuindecoratie op dat stukje tuin hebt geplaatst. Daarbij mag er geen sprake zijn van een afspraak met de geregistreerde eigenaar dat u het stukje tuin mag gebruiken. In dat geval gedraagt u zich namelijk juridisch gezien niet als eigenaar over dat stukje tuin en kunt u hierover geen eigendom verkrijgen. Mocht u kunnen bewijzen dat er sprake is van bezit én zijn er twintig jaren verstreken, dan verkrijgt u automatisch via de wet het eigendom over dat stukje tuin en hoeft u niet mee te werken aan een ontruiming of een overeenkomst tot bruikleen te ondertekenen.
Is daarmee de kous af?
De wet stelt dat u na het verloop van twintig jaren het eigendom over uw stukje tuin hebt verkregen. Hiermee is de kous helaas nog niet af. De Hoge Raad heeft in 2017 bepaald dat de geregistreerde eigenaar na verloop van de termijn nog voor vijf jaar een vordering tot een onrechtmatige daad kan instellen als hij of zij kon weten dat u het stukje grond had toegeëigend. Deze termijn is zelfs twintig jaar als de geregistreerde eigenaar niet kon weten dat u het stukje grond in bezit had genomen. De geregistreerde eigenaar kan binnen die termijn aan de rechter vragen dat u het stukje tuin terug moet geven. Als de rechter de geregistreerde eigenaar gelijk geeft, dan zal u het stukje tuin alsnog moeten ontruimen en komen de proceskosten ook nog voor uw rekening. Het is daarom belangrijk dat u gedegen juridisch advies inwint als u of een kennis tegen dit probleem aanloopt. Wij kunnen u helpen met uw eerste stappen in het proces door een bezwaarbrief op te stellen en u verder te begeleiden in de procedure tegen de gemeente.
Hebt u vragen over dit onderwerp of loopt u tegen dit probleem aan? Kom dan gerust langs tijdens ons spreekuur op maandag, woensdag of zaterdag, zodat wij u gratis van juridisch advies kunnen voorzien. Ook voor andere juridische problemen kunt u bij ons terecht. Hebt u zelf een onderwerp dat u graag terugziet in één van onze artikelen? Schroom dan niet om dit aan ons te laten weten.
Auteur: Lukas Schenkels
